Nic co ludzkie nie jest mi obce

http://www.silesia-schlesien.com/index.php?option=com_content&view=article&id=406:mgr-marta-roycka-pkdr-eugeniusz-janua-wojny-lskie-najwaniejszy-a-prawie-nieznany-wielki-zakrt-dziejowy-w-historii-regionu-&catid=37:artykuy
(....)

Wojna Prus o Śląsk była jednym, jak już wyżej pisaliśmy z elementów większej operacji znanej pod nazwą europejskiej wojny o sukcesje habsburską. Prusy, Hiszpania, Francja i Bawaria przystąpiły do wspólnego działania w celu ograniczenia władzy Habsburgów do terytorium ich ziem rodowych i Królestwa węgierskiego⁷.

W czerwcu Fryderyk II zawarł pakt z Francja, na mocy, którego Francja miała poprzeć zajęcie Śląska z Nysą, przez Prusy. W zamian Fryderyk musiał poprzeć elektora bawarskiego w staraniach o uzyskanie godności cesarskiej, bowiem bawarscy Witellsbachowie zawsze uważali się za jedynych prawowitych dziedziców korony cesarskiej.

W lecie 1741 roku do koalicji antyhabsburskiej przystąpiła też Saksonia, której Francja obiecała Górny Śląsk i Morawy. August II Mocny w Saksonii używający imienia Fryderyk August, widział możliwość realizacji własnej koncepcji dynastycznej. Sądził, że przekształci właśnie w oparciu o Górny Śląsk i Morawy, Polskę w monarchię dziedziczną Wettinów. Fryderyk Pruski natychmiast zorientował się w coraz bardziej niekorzystnie kształtującej się dla niego sytuacji. Hipotetyczne cesarstwo Wittelsbachów oraz Saksonia połączona trwale ze słabą ale wielką obszarowo Polską, musiałyby w sposób naturalny, przeszkodzić wszelkim mocarstwowym ambicjom Prus.

Szukając, zatem wyjścia z coraz bardziej komplikującej się sytuacji w dniu 9 października 1741 roku w Przydrożu Małym (Klein-Schnellendorf) podpisał tajną konwencję z wysłannikami dyplomatycznymi Marii Teresy, gwarantującą mu utrzymanie Dolnego Śląska i księstwa nyskiego w zamian za prowadzenie przeciwko Austrii jedynie działań pozorowanych.

Tymczasem elektor bawarski, wsparty przez wojska francuskie, zdobył Austrię Górną, doszedł następnie aż pod silnie ufortyfikowany Wiedeń. Oblężenie nie miałoby sensu, skoro w terenie operowały nadal silne armie austriackie. Skierował się, zatem do Czech, gdzie 26 listopada 1741 roku zdobył Pragę i kazał się koronować na króla czeskiego⁸. Wydarzenie to skłoniło Fryderyka II do zmiany frontu w stosunku do Marii Teresy. W grudniu złamał tajne postanowienia z Klein-Schnellendorf i skierował swoje wojska w kierunku Czech, a konkretniej na teren hrabstwa Kłodzkiego celem włączenia go do własnych zdobyczy.

W styczniu 1742 roku Karol Albrecht Wittelsbach – elektor bawarski, został wybrany na cesarza niemieckiego, następnie w lutym ukoronował się, jako Karol VII. Ale fortuna wojenna zaczęła się zmieniać. Wojska habsburskie w styczniu 1742 roku zdobyły znaczną cześć Bawarii i ku wielkiej ironii losu w dniu koronacji Karola VII, wkroczyły do jego rodowej stolicy, Monachium. To wydarzenie, obok oczywiście wydźwięku propagandowego, doprowadziło do wyrównania siły przeciwnych obozów, co z kolei zmusiło Fryderyka II do kolejnej zmiany strategii.

Ponownie zwrócił się do Marii Teresy z listą swoich nowych warunków, na której tym razem oprócz oddania Dolnego Śląska wraz księstwem nyskim było także żądanie oddania hrabstwa kłodzkiego, ziem czeskich z okręgiem Hradec Kralove i Pardubic. Proponował wariantowo, także zamianę terenów czeskich na kontrolowane przez wojska pruskie, ziemie Górnego Śląska. Maria Teresa jednak lawirowała. Jej warunki, były adekwatne do aktualnej sytuacji na froncie.

Jednak nastąpiło to dopiero po kolejnym zwycięstwie wojsk Fryderyka II nad Austriakami. Stało się to w bitwie pod Chotusicami na terenie Czech. We Wrocławiu 11 czerwca 1742 roku dyplomata austriacki hrabia John C. Hyndford i minister Heinrich Podewils ze strony Prus ustalili preliminaria pokojowe. Na ich podstawie został podpisany 28 lipca 1742 w Berlinie pokój, na którego mocy Habsburgom została tylko drobna część Śląska południowego Były to księstwo opawskie z Opava i Karniovem a także część Śląska Górnego. W tym wypadku były to część księstw cieszyńskiego i nyskiego. Fryderyk zyskał natomiast hrabstwo kłodzkie, Śląsk Dolny oraz pozostała część Śląska Górnego. Ustalono również przebieg nowej granicy państwowej.

Pruska szlachta śląska, musiała w ciągu 5 lat zdecydować się na sprzedaż dóbr i przeniesienie się na stronę austriacką, natomiast, jeśli nie chciała tego uczynić a posiadała majątek po obu stronach granicy mogła wybrać państwo, w którym będzie chciała przebywać na stałe nie tracąc przy tym, praw własności w drugiej części. Za osobistą interwencją Marii Teresy po stronie pruskiej zagwarantowano również nienaruszalność majątku i pozycji kościoła katolickiego. Był to warunek sine qua non, czyli bez zagwarantowania, którego prawdopodobnie nie byłoby pokoju⁹.